01 fN!;sl úoHdj 02 - ridhk úoHdj 07 - .◊;h 08 - lDIs úoHdj 09 - „j úoHdj 10 - ixhqla; .◊;h 11 - Wiia .◊;h Curriculum Assessment Evaluation Teaching Learning NETS w'fmd'i' ^Wiia fm<& úNd.h jr®I 2011 iy bka miqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 fjΩu 01 - fN!;sl úoHdj 02 - ridhk úoHdj 07 - .◊;h 08 - lDIs úoHdj 09 - „j úoHdj 10 - ixhqla; .◊;h 11 - Wiia .◊;h Curriculum Assessment & Evaluation Teaching Learning NETS mr®fhaIK yd ixjr®Ok YdLdj cd;sl we.hSï yd m¯laIK fiajdj Y%S ,xld úNd. fomdr®;fïka;=j ishÆ u ysñlï weú˙◊ w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h jr®I 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 fjΩu Y%S ,xld úNd. fomdr®;fïka;=j m%:u uqøKh - 2010 ISBN 978-955-668-020-1 mr®fhaIK yd ixjr®Ok YdLdj cd;sl we.hSï yd m¯CIK iajdj Y%S ,xld úNd. fomdr®;fïka;=j uQ,H wkq.%yh f,dal nexl= wOHdmk wdxYsl ixjr®Ok rduqj iy jevigyfka (ESDFP) wOHdmk wdxYsl ixjr®Ok m%∞kh (ESDG) u.sks' uqøKh ( Y%S ,xld úNd. fomdr®;fïka;=j' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - ii - úNd. flduid˙ia ckrd,af.a m◊úvh lsishï mdGud,djlska ,nd.;a ±kqu yd wjfndaOh uekSug úúO l%ufõo Wmfhda.S lr .efkhs' ta w;=˙ka ,sÅ; úNd. jr®;udkfha Ndú; jk jvd;a m%p,s; l%uhhs' bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sfha ldr®hlaIu;dj by< kexùu iy iïmsKaä; we.hSï l%ufõoh w;r iïnkaO;djla tu.ska f.dvkef.k nj;a" idOk uÜgï ;SrKh jk nj;a ie,ls,a,g .efkhs' jir 2007 kj wOHdmk m%;i s xialrKj,g wkql, + j ixfYdaOkh lrk ,o úIh ksrf ® oaY 2009 jifr® ° 12 fY%a◊h i|yd y∫kajd fokq ,eî h' tu isiqka w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h i|yd m%:u j;djg fmkS isákqfha 2011 jifr® ° h' ta wkqj ixfYdaê; úIh ksr®foaYj,g wkql+, j 2011 iy bka miq j meje;afjk w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd. i|yd fmkS isák isiqkaf.a m%fhdackh i|yd m%Yak m;% jHQyh iy uQ,dlD;s m%Yak we;=<;a lr ilia lrk ,o ix.%yhls fuh' w'fmd'i'^Wiia fm<& úIh ksr®foaYj, úIh ikaOdrh ixfYdaOkh ùu;a iu. Bg WÑ; m˙† m%Yak m;%j, jHQyfha o fjkialï is≥ ls¯ug o wjYH úh' ta wkqj úIh ldKav f.dkq lr" tla tla ldKav ;=< m%Yak m;% jHQyfha wkkH;dj /l .ekSug W;aidy ord we;' úoaj;a lñgq u.ska fuu jHQy ;SrKh lrk ,o w;r" tu.ska uQ,dlD;s m%Yak o ilia fl˙◊' wOHdmk ñkq ï iy we.hq ï ms < s n | úYa j dih iy wjOdkh jeä fjñka mj;s k hq . hl w'fmd'i'^Wiia fm<& uÜgfï ° tu we.hqï ldr®hh flfrkafka flfia ±hs ishÆ mdr®Yaj ±kqj;a ls¯u jeo.;a h' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h m%Odk jYfhka iy;sllrKh wruqKq lr.;a idOk m¯CIKhls' tfy;a úYajúoHd, m%;smdok fldñIka iNdj iy fjk;a cd;sl fukau cd;Hka;r Wiia wOHdmk wdh;k úiska fuu úNd.fha m%;sM, u; úYajúoHd,j,g isiqka f;dard .efkk ksid fuys f;a¯ï m¯CIKhl .;s.=K o .eíj we;' tneúka fuu lD;sfhys ±lafjk m%Yak m;% jHQy iy uQ,dlD;s m%Yak m˙YS,kh ls¯u uÛska isiqkag fuu úNd.fha ° uqyqK °ug is≥jkafka l=uk wdldrfha we.hSulg o hkak ms%;djlska r;a lrkq ,efí' whsiaj, ú,hkfha úYsIag .=ma; ;dmh 3'0 Ÿ 105 J kg−1 kï" whsia iïmQr®Kfhka u †h ùug .;jk ld,h meh ^1& 150'00 ls' ^2& 100'00 ls' ^3& 3'75 ls' ^4& 3'50 ls' ^5& 2'50 ls' 5. f,airhla u.ska ksmofjk wdf,dalfha ,dlaIKsl msk;aj ms ρ ). ;ka;=fjys wd;;sh 1 mg kï 2 l=yrfhys m˙udj jkafka" d-ρ m ^1& 0 ^2& ^3& m ρ d ^4& 3m 2d ^5& ( ) ( ρ) 1 3 2d m 23. m˙mQr®K jdhqjl ujq, 5la ia:ßr;dmS ixfldapkhl ° jdhqj u; 250 J l ldr®hhla is≥ lrhs' tys we;sjk wNHka;r Yla;s fjki jkafka" ^1& 50 J ^2& −150 J ^3& 250 J ^4& −250 J ^5& 750 J 24. ≥r (x) iuÛ úoHq;a úNj úp,kh (V) m%ia;drfhys olajd we;' x g wkqj wkqrEm úoHq;a fÈa;% ;Sj%;dj (E) ys úp,kh jvd;a fyd¢ka ksrEmKh jkafka" V 0 A B C ^1& 25. x E E E E A B C ^2& x A B ^3& C x A B C x E A B C x A B C ^4& rEmfha fmkajd we;s m˙† ;sria ;,hl ;nd we;s l=Üáhla u; 90 N l n,hla ls%hd lrhs' l=Üáh iy ;,h w;r ia:ß;sl yd .;sl >r®IK ix.=Kl msr®IK n,fha úYd,;ajh jkafka" ^1& 0 ^2& 30 N ^3& 40 N ^4& 45 N ^5& 78 N x ^5& 90 N 60° 10 kg 26. jejl c, mDIaGfha isg 0'4 m myk;ajh ρ jk øjhla U kk;ajh ρ jk .a,si¯ka mqrjd we;s Wi n∫kla ;=k;ajh d jk øjHhlska ;kd we;s ialkaOh m jk l=vd f.da,hla uq∞ y˙kq ,efí' f.da,h wdka; m%fõ.h ,nd .kakd úg f.da,h u; l%shd lrk ≥iai%dú;d n,h" d mgd mgρ ρ ^1& ^2& ^3& mg 1 ^4& mg 1 + ^5& mg d ρ ρ d ( 32. 7 kg 5 h2 π r2ρ g 8 ^5& ) A B h 5 h2 π r2ρ g 4 we† ;ka;=jl †." ialkaOh" wd;;sh" >k;ajh iy hx udmdxlh l, M, T, ρ iy E u.ska msr®IK n,h mg fjhs' fïifha flda◊l m%fõ.h taldldrj jeä lrkq ,efí' ialkaOh ,siaiSug mgka .kakd úg fïifha fldaKsl m%fõ.h" g mg mgx g g ^1& 2x ^2& ^3&  2x ^4&  2 ^5&  3m x x � � � � � w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 13 - 37. wj;, ldphl kdNsh ≥r 25 cm o W;a;, ldphl kdNsh ≥r 30 cm o fõ' tajd tlsfkl iamr®Yj ;nd ixhqla; ldphla ilia lr we;' fuu ixhqla; ldpfha kdNsh ≥rg iudk kdNsh ≥r iys; ldphla Ndú;fhka my; i|yka l=uk wlaIs f∞aIh ksjer† lr.; yels o@ ^1& 150 cm g jvd wE; we;s jia;= meye†,sj ±l .; fkdyelsùu ^2& 150 cm g jvd <Û we;s jia;= meye†,sj ±l .; fkdyelsùu ^3& 30 cm g jvd wE; we;s jia;= meye†,sj ±l .; fkdyelsùu ^4& 30 cm g jvd <Û we;s jia;= meye†,sj ±l .; fkdyelsùu ^5& 28 cm g jvd <Û we;s jia;= meye†,sj ±l .; fkdyelsùu 38. we,aµd Èhùï iy îgd Èhùï u.ska ixLHdj" ^1& 4 ^2& 5 39. 238 92 U" 206 82 Pb njg m;a fjhs' tjeks CIhùul ° uqla; jk we,aµd wxY= ^3& 6 ^4& 8 †. ;ka;=jl ;Sr®hla ;rx.hla ol=Kg .uka lrk úg hï fudfyd;l le,öu ^1& rEmfha olajd we;' l=vd máhla rEmfha fmkajd we;s m˙† ;ka;=fjys fyd|ska .eg.id we;' tu máfha úia:dmkh (y)" ld,h (t) iuÛ fjkiajk wdldrh jvd;au fyd†ka ksrEmKh jkafka" ^1& y ^2& y ^1& rEmh ^3& t y t t y ^4& ^5& 10 ^5& y t t 40. jd;h ;=< èjks fõ.hg jvd jeä fõ.hlska èjksh ksmojk m%Njhla .uka lrk úg" ksmofjk ;rx. fmruqK yevh" ^1& ;, wdldrfha fõ' ^2& f.da,Sh fõ' ^3& is,skavrdldr fõ' ^4& fla;= wdldrfha fõ' ^5& mrdj,hsl fõ' 41. pqïnl talO%ejhla ^monopole) mj;S hehs is;uq' rEmfha ±lafjk m˙† talO%ejh (m) wE; ≥rl isg t = 0 ° p,s;h wdrïN lr" ksh; fõ.hlska p,kh ù t = t0 jk úg" iqms˙ ikakdhl øjHhlska ;kd we;s uq≥jla ;=k;ajh jeä flfrk ksid h' ^5& lrkï fkd.id nurfha †Ydk;sh wdrlaId lrk ksid h' fyda,a wdprKh wOHhkfha° rEmfha fmkajd we;s mrs† >klu d iy wdfrdamK >k;ajh n jk PQRS ;yvqjla" i%dj >k;ajh B jk pqïnl fÈa;%hl ;sriaj ;nd we;' B ys †Ydj rEmfha m˙† isriaj myDK wdfrdams; jk w;r" jdylj, wdfrdamKh q fõ' fydaa,a fjda,aàh;dfjys †Ydj yd úYd,;ajh jkafka" ^1& RS me;a; isg PQ me;a; olajd E/B h' ^2& RS me;a; isg PQ me;a; olajd BI/ndq h' ^3& PQ me;a; isg RS me;a; olajd E/B h' ^4& PQ me;a; isg RS me;a; olajd BI/ndq h' ^5& PS me;a; isg QR me;a; olajd BI/ndq h' S N N m%n, pqïNlhl W;a;r O%ejh R S I Q B P d I 44. n - kd,Sh ikaê lafIa;% wdprK g%dkaisiagrhla ^n - channel junction field effect transistor) msk;ajh B jQ taldlr pqïnl fÈa;%hla wrh a jQ is,skavrdldr m˙udjla ;=< talrdYsù mj;S' R ksh; YS>%;djlska B ys w.h wvq fõ' b ≥˙ka ;nd we;s bf,lafg%dakhla u; we;sjk È◊l ;ajrKh jkafka" (e = bf,lafg%dksl wdfrdamKh, m = bf,lafg%dakfha ialkaOh) eRb eRb " ol=Kg ^2& " jug 2m 2m eRb ^4& 2am " jug ^5& 0 (1& 49' b eRb ^3& 2am " ol=Kg rEmfha ±lafjk m˙† taldldrj Ok f,i wdfrdamKh jQ uq≥jl wCIh Tiafia fm%dafgdakhla m%lafIamKh lrkq ,efí' my; i|yka m%fõ. (v) - ld, (t) m%ia;dr i,ld n,kak' v v v 0 0 t (A) a t 0 p + + + + + + + + t (C) (B) .=re;ajdlr®IK n, fkdi,ld y˙kafka kï" ld,h (t) iuÛ fm%dafgdakfha m%fõ.fha úp,kh (v) jvd;a u fyd¢ka ksrEmKh lrkq ,nkafka l=uk m%ia;dr$ h o@ ^1& (A) ^2& (B) ^3& (C) ^4& (A) iy (B) ^5& (A), (B), (C) ish,a, u 50' wrh a jk f.da,hl tall m˙udjl taldldrj we;s wdfrdamKh ρ fõ' rEmfha fmfkk m˙† wrh b jk l=yr f.da,hla by; f.da,h ;=< ksr®udKh ù we;' f.da,fha flakaøh yd l=yrfha flakaøh w;r ≥r c fõ' l=yrh ;=< iEu ,CIHhlu úoHq;a fCIa;% ;Sj%;dfjys úYd,;ajh jkafka" ^1& 0 ^4& ρ c2 3 bε0 ^2& ρb 3ε0 ρc ^5& 3 ε0 ^3& a c b ρa 3ε0 *** w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 16 - * * 01 - fN!;sl úoHdj ˚˚ m;%h A fldgfia ishÆ u m%Yakj,g msk;ajh fiùug me;a;l †. 3 cm muK yd ialkaOh 60 g muK jk ù≥re >klhla Tng imhd we;' (a) (i) >klfha me;a;l †. (ℓ) 1 ] g jvd jeä ksrjoH;djlska uekSug úoHd.drfha° Tn Ndú; lrk WmlrKh l=ula o@ (ii) ù≥re >klfha m˙udj i|yd m%ldYkhla ℓ weiq˙ka ,shkak' (b) >Qr®K uQ,Or®uh Ndú; lr" ù≥re lene,af,a ialkaOh fiùug my; ±lafjk whs;u Tng imhd we;' • ógr flda≥j • msys∞rh • 20 g, 50 g, 100 g mä lÜg,h" kQ,a len,s (i) >klfha ialkaOh byk;ajh (dg) i|yd m%ldYkhla ,shkak' (c) (i) c, n∫kla imhd we;akï" ù≥re >klfha m˙udj .Kkh ls¯fuka f;drj ù≥rej, >k;ajh (dg) fiúh yelsh' msys∞rfha isg ù≥re >klhg we;s ≥r wp,j ;nd .ksñka dg fiùug ,nd.; hq;= wu;r ñkqu (ℓ3) ljfr® o@ (ii) ℓ1, ℓ2, ℓ3 iy c,fha >k;ajh dw weiqfrka" dg i|yd m%ldYkhla ,nd .kak' 2. rEmfha fmkajd we;s m˙† ;=kS taldldr ù≥re kk;ajh ρ jk c,fhka ms¯ we;s P n∫kla rEmfha fmkajd we;' taldldr yrialvla we;s T kï kk;ajh ρ jQ øjhla wka;r®.; fõ' fuu kk;ajh 800 kg m−3 f,i i,lkak'& inka mg,h rnr® ngh h la,smh øjh ^1& rEmh jd;h ^c& ±ka inka mg,h bj;a lr ndyqfõ tu wkqrEm flk;ajh } 1000 kg m−3& ^i& mSvkudk øj uÜgï w;r wka;rh by; i|yka l< m˙† úp,kh jkafka wehs ±hs meye†,s lrkak' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 24 - ^ii& c, uÜgfï isg flaYsl kk;ajh ksh; hehs Wml,amkh lr" úfhda. m%fõ.h" ;refõ wrh R g iudkqmd;sl jk nj fmkajkak' (c) (i) G, M yd c weiqfrka Rs i|yd m%ldYkhla ,shd olajkak' (ii) ksõfgdakshdkq .=re;ajh wdOdrfhka Rs i|yd m%ldYkh ,nd .ekSfï° tlsfklska ydksmQrKh jk, wm Ndú; l< fodaI fol fudkjdo@ (d) (i) iQr®h ialkaOh fuka f;.=Khl ialkaOhla we;s ±jqKq ;rejla yelsk;ajh fldmuK o@ ^ π = 3 f,i .kak'& (iii) wmf.a ukaodls◊fha flakaøfha mj;sk lΩ l=yrfha isoaê Ès;scfha wrh fldmuK fõ o@ (e) isoaê Ès;sch yryd X - lsrKj,g fyda γ - lsrKj,g úfhda. úh yels o@ Tnf.a msk (1) (3) (5) + Na √Ca2+ + Mg2+ idkaøKh mmol dm-3 u.ska (2) le,aihsÜ ) (3) fµ,aâiaµdr® (4) is,sld (5) .%ekhsÜ f,day i,afµagj, c,fha ødjH;dj ksjer† j fmkakqï lrkafka my; l=uk mámdáh u.ska o@ BaSO4 > SrSO4 > CaSO4 > MgSO4 (2) BaSO4 < SrSO4 < CaSO4 < MgSO4 ≈ > ≈ BaSO4 SrSO4 CaSO4 MgSO4 (4) BaSO4 > SrSO4 > CaSO4 ≈ MgSO4 BaSO4 < SrSO4 ≈ CaSO4 < MgSO4 24' my; ±lafjk l=uk m%ldY wi;H fõ o@ (a) ;d;aúl jdhq idïm,hl mSvkh" tys m%udKh" WIaK;ajh yd m˙udj iys; m˙mQr®K jdhq idïm,hl mSvkhg jvd ieuúg u wvqfõ' (b) ;d;aúl jdhq idïm,hl m˙udj" tys m%udKh" WIaK;ajh yd mSvkh iys; m˙mQr®K jdhq idïm,hl m˙udjg jvd ieuúg u wvqfõ' (c) ;d;aúl jdhqjl iïmSvH;d idOlh mSvkh u; rπ mj;S' (d) b hk jeka vZ jd,aia ksh;fha m˙fïh SI tallh m3 fõ' (1) (a) yd (b) mu◊' (2) (b) yd (c) mu◊' (3) (a), (b) yd (c) mu◊' (4) (a), (b) yd (d) mu◊' (5) (a), (c) yd (d) mu◊' 25' my; ±lafjk l=uk m%ldYh$m%ldY i;H fõ o@ (a) ksh; mSvkh hgf;a° Ok tkafg%dms úmr®hdihla iys; ;dm∞hl m%;sl%shdjla ieuúg u iajhxisoaO fkdjkq we;' (b) Ok tkafg%dms úmr®hdihla iys; m%;sl%shd ieuúg u iajhxisoaO jkq we;' (c) RK tka;e,ams úmr®hdi iys; m%;sl%shd ieuúg u iajhxisoaO j is≥ fõ' (d) ksh; mSvkh yd Ok tkafg%dms úmr®hdi iys; ;dm∞hl m%;sl%shd iajhxisoaO j is≥ fõ' (1) (a) mu◊' (2) (d) mu◊' (3) (a) yd (b) mu◊' (4) (c) yd (d) mu◊' (5) (a), (b) yd (d) mu◊' 26' wdrïNfha ° l,dm ˚ ys ;snQ X kï ødjlhla tlsfkl iu. ñY% fkd jk l,dm ˚ yd l,dm ˚˚ w;r jHdma; lrkq ,efí' l,dm ˚ isg l,dm ˚˚ fj;g ksiaidrKh lrkq ,nk X ys m%udKh iïnkaOfhka my; ±lafjk l=uk m%ldY i;H fõ o@ (a) th l,dm ˚ ys m˙udj u; rπ mj;S' (b) th l,dm ˚˚ ys m˙udj u; rπ mj;S' (c) th l,dm foflys m˙ud wkqmd;h u; rπ fkd mj;S' (d) th m¯CIKh mj;ajk WIaK;ajh u; rπ fkd mj;S' (1) (a) yd (b) mu◊' (2) (a) yd (d) mu◊' (3) (b) yd (c) mu◊' (4) (b) yd (d) mu◊' (5) (c) yd (d) mu◊' 27' my; i|yka wjfCIamj,ska l=ula jeämqr wefudakshd ødjKh fh°fuka øjKh fõ o@ (1) fí˙hï i,afµaÜ (2) whka^˚˚˚& yhsâfrdlaihsâ (3) ksl,a^˚˚& yhsâfrdlaihsâ (4) le,aishï Tlaif,aÜ (5) ue.akSishï yhsâfrdlaihsâ w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 34 - 28' fmd,af;,aj,ska inka ksIamdok l%shdj,sh i|yd my; i|yka m%;sl%shdj,ska l=ula iïnkaO fõ o@ (1) >kSNjkh (2) c,úÉf√okh (3) yhsârckSlrKh (4) TlaislrKh (5) tiag¯lrKh 29' my; i|yka tajdhska l=ula fid,afõ l%uh yd iïnkaO fkd fõ o@ (1) CaCO3 (2) NH4Cl (3) NaCl (4) (NH4)2C2O4 (5) Ca(OH)2 30' NaA idkaøKh 0.05 mol dm-3 jk f;la NaA ,jKh 0.10 mol dm-3 yhsâfrdlaf,da˙la wï,fha øjKh lrk ,°' HA i|yd pKa = 6.0. by; ødjKfhka 25.0 cm3 fldgila idkaøKh 0.10 mol dm-3 fidaähï yhsâfrdlaihsâ ødjKhla iu. wkqudmkh ls¯fuka ,nd .kakd wkqudmk jl%h my; i|yka l=uk o< igykla u.ska ksrEmKh lrhs o@ (1) pH 14 12 10 8 6 4 2 0 (2) pH 5 10 15 20 25 30 35 40 14 12 10 8 6 4 2 0 (3) pH 14 12 10 8 6 4 2 0 (4) 5 10 15 20 25 30 35 40 • pH 14 12 10 8 6 4 2 0 pH 14 12 10 8 6 4 2 0 5 10 15 20 25 30 35 40 0.10 mol dm-3 NaOH ødjK m˙udj$cm3 0.10 mol dm-3 NaOH ødjK m˙udj$cm3 (5) 5 10 15 20 25 30 35 40 0.10 mol dm-3 NaOH ødjK m˙udj$cm3 0.10 mol dm-3 NaOH ødjK m˙udj$cm3 5 10 15 20 25 30 35 40 0.10 mol dm-3 NaOH ødjK m˙udj$cm3 wxl 31 isg 40 f;la m%Yakj,g Wmfoia ( wxl 31 isg 40 f;la tla tla m%Yakh i|yd ° we;s (a), (b), (c) iy (d) hk m%;spdr y;r w;=frka tlla fyda jeä ixLHdjla fyda ksjer† h' ksjer† m%;spdrh$m%;spdr ljfr® ±hs f;dard .kak' (a) iy (b) muKla ksjer† kï ^1& u; o (b) iy (c) muKla ksjer† kï ^2& u; o (c) iy (d) muKla ksjer† kï ^3& u; o (d) iy (a) muKla ksjer† kï ^4& u; o fjk;a m%;spdr ixLHdjla fyda ixfhdackhla fyda ksjer† kï ^5& u; o W;a;r m;%fhys ±lafjk Wmfoia m˙† ,l=Kq lrkak' 31' wdjr®;hl jfï isg ol=Kg hdu iïnkaOfhka my; l=uk j.ka;sh$j.ka;s i;H o@ (a) øjdxlh wvqfõ' (b) mrudKqfõ m%udKh wvqfõ' (c) f,dayuh ,CIK wvqfõ' (d) úoHq;aRK;dj wvqfõ' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 35 - 32' m%udKh 0'1nm yd 1μm mrdifha msysgk wxY= ie,l+ úg my; l=uk m%ldYh$m%ldY i;H fõ o@ (a) bf,lafg%daksl lr®udka;j, ° ldnka kefkda - áhqí Ndú; lrhs' (b) f,â u.ska o µq,¯k iE†h yel' (c) ;Ska; lr®udka;fha ° ldnka kefkda - áhqí Ndú; fõ' (d) c,h mú;% ls¯fï ° ldnka kefkda - áhqí Ndú; lrhs' 33' CH3COCH2CH2COOCH3 hk ixfhda.h iïnkaO j my; ±lafjk ljr j.ka;sh$j.ka;s i;H fõ o@ (a) th c,Sh NaOH iu. r;al< úg CH3OH ,nd foa' (b) th fí%ä m%;sldrlh iu. ;eô,s meye;s wjfCIamhla foa' (c) .%Skdâ m%;sldrlh iu. we,aflakhla ,nd foa' (d) fµa,sx ødjKh iu. r;al< úg .fvd,a r;= wjfCIamhla ,nd foa' 34' CH3CH2CH = CH2 CH3CH = CHCH3 by; ±lafjk m˙jr®;kh is≥ ls¯ug .; yels ksjer† mshjr jkafka" (a) ^⁄& idkaø' H2SO4 ^⁄⁄& H2O ^⁄⁄⁄& idkaø H2SO4 / r;a ls¯u (b) ^⁄& idkaø' H2SO4 ^⁄⁄& 1700C g r;a ls¯u ^⁄⁄⁄& H2O (c) ^⁄& HBr ^⁄⁄& uOHid¯h KOH (d) ^⁄& HBr / fmfrdlaihsv ^⁄⁄& uOHid¯h KOH 35' m%;sl%shd YS>%;d iïnkaOfhka my; l=uk m%ldYh$m%ldY i;H fõo@ (a) ridhksl m%;sl%shdjl° úúO m%;sl%shl bj;a jk idfmaCI YS>%;d m%;sl%shlj, iafgdhslsfhdñ;sl ix.=Kl u; rπ mj;S' (b) úoHq;aridhksl m%;sl%shdjl YS>%;dj Odrdj u; rπ mj;S' (c) jdhquh l,dmfha is≥jk Y=kH fm< m%;sl%shdjl YS>%;dj" w∞< m%;sl%shlfha wdxYsl mSvkh fjkia ls¯u u.ska fjkia l< yels h' (d) m%;sl%shdjl YS>%;dj flfrys n,mdk ishÆ u idOlj, n,mEu il%shk Yla;sh u.ska ;SrKh lrhs' mSvkh /atm 36' ° we;s rEmigyk u; my; i|yka m%ldY mokï fõ' WIaK;ajh iu. C c,fha jdIam mSvkh úp,kh jk wdldrh fmkakqï lrkq ,nkafka l=uk A m%ldYh$m%ldY u.ska o@ 1.0 B (a) A ,CIHh u.ska c, jdIam ksrEmKh l< yels h' D (b) B g wkqrEm WIaK;ajhg jvd by< WIaK;ajhl ° øj c,h fkd mj;S' (c) C ,CIHh u.ska c,fha ;dmdxlh ksrEmKh lrhs' 0.0 WIaK;ajh /K (d) CD jl%h øj - jdIam iu;=,s;;dj ksrEmKh lrhs' 37' bf,lafg%dav iïnkaOfhka my; ° we;s m%ldY w;=˙ka ksjer† m%ldY$m%ldYh l=ula o@ (a) bf,lafg%dav iu;=,s;;djl°" TlaislrK yd TlaisyrK m%;sl%shd iudk YS>%;dj,ska is≥fõ' (b) iu;=,s;;djfha mj;sk bf,lafg%davhlg" tlS iu;=,s; úNjhg jvd Ok jQ úNjhla fh¥ úg bf,lafg%davfha iuia; TlaislrK m%;sl%shdj is≥fõ' (c) iu;=,s;;djfha mj;sk bf,lafg%davhlg" tlS iu;=,s; úNjhg jvd RK jQ úNjhla fh¥ úg bf,lafg%davfha iuia; TlaisyrK m%;sl%shdj is≥fõ' (d) ,jK fia;=jla u.ska tlsfklg iïnkaO lrk ,o frfvdlaia bf,lafg%dav folla lïìhla u.ska ndysrj iïnkaO lk NaCl øjKh ls¯u (b) øj fmÜfrda,shï oykh ls¯u (c) wï,hla NIauhla u.ska W∞iSklrKh (d) by< WIaK;ajfha ° le,aishï ldnfkaÜ úfhdackh • wxl 41 isg 50 f;la m%Yakj,g Wmfoia ( wxl 41 isg 50 f;la tla tla m%Yakh i|yd m%ldY fol ne.ska b†˙m;a lr we;' tu m%ldY hq.,hg fyd¢ka u .eDK;dj) − + 2. A kï uQ, øjH s f.dkqjg wh;a fõ' th isis,a c,h iu. fiñka m%;sls%hd lrñka wjr®K B kï jdhqjla msglr C kï ødjKhla ,ndfoa' A uQ, øjHh N2 jdhqj iu. m%;sls%hd lr D kï iq≥ >khla idohs' C ødjKh yryd CO2 jdhqj nqnq,kh l< úg" E kï iq≥ wjlafIamhla iE° th kej; øjKh ù meye†,s ødjKhla ,ndfoa' E 900 ° C g r;al< úg F kï iq≥ >kh iEfoa' th ldnka iu. 2000 °C g r;al< úg G ixfhda.h idohs' G ixfhda.h c,h iu. yhsfv%dldnka jdhqjla jk jd◊c jákdlula we;s H ,ndfoa' iq≥ meye;s >khla jk E myka isΩ m˙laIdjg ,lal< úg .fvd,a r;= jr®Khla ,ndfoa' ^A, B, C, D, E, F, G yd H hk wlaIr" ixfhda. fyda uQ, øjH fyda mrudKqj, ixfla; fkdfõ'& (a) A isg H olajd ixfhda. y∫kd f.k tajdfha ridhksl iQ;% my; fldgqj, ,shkak' A B C D E F G H w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 39 - (b) A yd N2 w;r m%;sls%hdj;a F yd ldnka w;r m%;sls%hdj;a i|yd ;=,s; iólrK ,shkak' (c) E, F, G yd H ys ldr®ñl Ndú;hla ne.ska olajkak' 3. (a) jdhqjl iïmSvH;d idOlh" Z i|yd .◊;uh m%ldYkhla iólrKhl wdldrfhka ,shkak' tu iólrKfhys Ndú; lr we;s ishÆ u mo y∫kajkak' (b) by; (a) fldgfiys ±lajQ iólrKh Ndú;fhka jdhqjl >k;ajh i|yd iïnkaO;djla wfmdayKh lrkak' (c) wd.ka yd yhsv%cka jdhqj,ska muKla iukaú; jdhq ñY%Khl wd.kays ujq, Nd.h 0.650 fõ' mSvkh 2 1.50 bar yd WIaK;ajh 3.00 × 10 K ys we;s jdhq ñY%Khl >k;ajh .Kkh lrkak' .Kkfha° Tn Ndú; l< Wml,amk olajkak' idfmalaI mrudKql ialkaO ( Ar = 40, H = 1 w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 40 - (d) (i) m˙mQr®K jdhq i|yd jk m˙mQr®K jdhq iólrKh yd wKql pd,l iólrKh Ndú;fhka jdhq wxY=jla i|yd jr®. uOHkH uQ, m%fõ.h ^√u2 & i|yd ujq,sl ialkaOh wka;r®.; m%ldYkhla jHq;amkak lrkak' (ii) He mrudKqj i|yd 25°C ° jr®. uOHkH uQ, m%fõ.h" m s−1 hk tallj,ska .Kkh lrkak' ^He = 4, ñ≥ï ^úfhda.& m%fõ.h 1.1 × 103 m s−1) (iii) mD:ßú jdhq f.da,fha He b;d my< idfmaCI iq,N;djlska mej;Sug fya;=jk tla jeo.;a idOlhla olajkak' 4. (a) (i) we,aäyhsâ yd lSfgdak hk folu olajk ,dlaI◊l m%;sls%hd jr®.h kï lrkak' (ii) weisge,aäyhsâ (ethanal), yhsv%cka ihkhsâ iu. m%;sls%hdfjka iEfok M,fha jHqyh w¢kak' (iii) by; (ii) fldgfiys Tn ±lajQ jHqyhg w∞< ixfhda.fha m%ldY ilS%h wdldr mj;S o hkak olajkak' Tfí ms%;d ms%;dj i|yd .◊;uh m%ldYkhla ,shkak' ^ii& by; o;a; Ndú;fhka" (1) A(aq) g idfmaCIj m%;sl%shdfõ fm<" (2) YS>%;d ksh;h .Kkh lrkak' ^iii& (1) m%;sl%shdfõ wr®O „j ld,h" (2) ødjKfha b;s˙j we;s A(aq) idkaøKh 2.4 × 10−3 mol dm−3 isg 1.20 × 10−3 mol dm−3 olajd wvqùug .;jk ld,h ksr®Kh lrkak' ^iv& (1) m%;sl%shdfõ uOHkH fõ.h .Kkh lrkak' (2) ridhksl m%;sl%shdjl YS>%;d kshuh ksjer† j fiùu i|yd uOHkH fõ.h ishÆ m%;sl%shd i|yd Ndú; fkdlrkafka uka o@ ^v& f;dard.;a ld, lsysmhl° by; m%;sl%shdfõ uksk ,o b;s˙ A(aq) idkaøKj, o;a; Tng ,nd ° we;' jdlH ;=klg fkdjeäj Ndú; lr" tu o;a; wdY%fhka by; m%;sl%shdfõ wdrïNl YS>%;dj yd fudfyd;l YS>%;dj .Kkh lrk wdldrh fláfhka úia;r lrkak' (c) (i) rjq,a kshuh .◊;uh m%ldYkhl wdldrfhka olajkak' (ii) mgkh jQ A(g) m%;sY;h .Kkh lrkak' (ii) fjk;a WIaK;ajhl° A(g) ys ú>gk m%;sY;h 40] fõ kï tu WIaK;ajfha° by; m%;sl%shdj i|yd Kp .Kkh lrkak' 7' (a) 3d wdka;˙l f,dayhla jk M ys ic, i,afµaghla c,fha †h l< úg oïmdg A ødjKhla ,nd foa' idkaø wefudakshd ìx≥ jYfhka oïmdg A ødjKhg tl;= l< úg ,d fld< mdg wjfCIamh C iE° jeämqr idkaø wefudakshdys øjKh ù oïmdg ødjKh D ,ndfoa' ,d fld< mdg wjfCIamh (C) c,Sh NaOH ys ødjH ù fld< mdg ødjKh E ,ndfoa' fld; % dj 1.6 m 2 /min fjhs; fuys r hkq neÆkfha wrh ógrj,ska fjhs' r = 2 jk úg wrh jeäùfï iS>; % dj fidhkak' π ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 59 - Mathematics I: Part A - 18 11 2010 27. y = e −2t cos 3t kï d2 y dt 2 +4 dy + 13 y = 0 nj fmkajkak' dt ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 28. x = 1 jk úg f ( x) = xe − x Y%; s hg Wm˙uhla we;s nj fmkajkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 60 - Mathematics I: Part A - 18 11 2010 29. y = e 2 x − 4 x + 8 jl%h y-wCIh yuqjk ,CIHfha ° jl%hg we¢ iamr®Ylfha iólrKh fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 30. f ( x) = 3 x 5 + 6 x 4 − 4 x 3 + 1 Y%; s hg x = 0 ° ia:djr ,CIHhla we;s nj fmkajd tys iajNdjh ksrK ® h lrkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 61 - 10 11 2010 B fldgi 1. (a) A, B yd C hkq fok ,o S l=,lhl Wml=,l ;=kla hehs .ksu'q fhdod .kq ,nk l=,ljdofha tk ù„h kshu meye†,sj m%ldY lrñka" iqmr q e≥ wxlkfhka ′ (i) A − (A ∩ B ) = A , (ii) ( A ∩ B) − (A ∩ C ) = A ∩ ( B − C ) nj idOkh lrkak' (b) tkc nyq moh fn¥ úg ,efnk fYaI ms (2n − 1) n + 2 n n n nj wfmdaykh lrkak' (b) x ys wdfrdayK n, weiqfrka (2 − 3 x) 5 + (2 + 3 x) 5 ys oaúmo m%idrKh ,nd.kak' ta khsk"a oYuia:dk y;rlg ksrjoHj (1.97) 5 + (2.03) 5 ys w.h fidhkak' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 66 - 10 11 2010 15. (a) f.j,a ñ,g .kakl= 1990 ckjd˙ 1 fjks †k ia:djr fmd,S W.ila u; remsh,a 40000 la .kS' iudk jdr® I s l jd˙l 20 lska th f.úh hq;= w;r" m 8 imqrd,kq ,nk x ys ishÆ u w.h l=,lh fidhkak' 2. x ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 69 - 3. x − 2 ≤ 1 − 2 x imqrd,kq ,nk x ys mrdih fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 4. x + y ≥ 0 , y − x ≤ 4 yd x 2 + y 2 ≤ 16 wiudk;d imqrd,kq ,nk ,CIHj,ska hq;a xy-;,fha R fmfoi w∫re lrkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 70 - 5. my; oelafjk talc m%lu % K .egÆj úi|kak: y − 2x ≥ 0 , x ≤ 5, y ≥1 g hg;aj z = 3 x + 2 y Wm˙u lrkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 6. isfuka;s úYd, u,a,la ieliSug wod< ñY%Kh" ñ, yd iïu; m%udK msk;aj Y%; s h 0≤ x≤2  k,  f ( x) = k (2 x − 3), 2 < x ≤ 3 0, otherwise tfia fkdjk úg  fõ' (i) k ys w.h" (ii) P[1 ≤ X ≤ 2.5] fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 26. X ika;;sl iiïNdù úp,Hhl iïNdú;d >k;aj Y%; s h  1 2 108 x(6 − x) , 0 ≤ x ≤ 6  f ( x) =   0, tfiaffkdjk kdjk js g tfia úg   fõ' X ys úp,;dj fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 81 - 27. tla;rd wdh;khl ishÆ u ,sms h;=re,shkh lrkq ,nkafka wdOqksl h;=re,shkakl= jk ksu,a úisks' Tyq úiska h;=re,shkh lrkq ,nk ´kEu ,smshl fodaI tlla fyda jeä m%udKhla ;sîfï iïNdú;dj 0.3 ls' tjeks ,sms 4 lska hq;a iiïNdù kshe†hl fodaI rys; ,sms tlla fyda folla ;sîfï iïNdú;dj fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 28. ñks;; a j = lg 3.4 l idudkH iS>%;djlska md˙fNda.slhska iqms˙ fj<|ie,lg iiïNdùj meñfKa' meñfKk md˙fNda.slhska ixLHdj mqjdfidka jHdma;shla wkq.ukh flfr® hehs Wml,amkh lrñka" ´kEu ;;a m r 30 l ld, iSudjl °" md˙fNda.slhska tlaflkl= fyda jeä .Kkla meñ”fï iïNdú;dj fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 82 - 29. iqmr q e≥ wxlkfhka" X ~ N (a, a 2 ) fõ; fuys a Ok fõ' 3   P[ X < 0] iy P  X > a  fidhkak' 2   ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''  0.3 0.7   fõ' wdrïNl 30. udr®fldaõ oduhl tla mshjr ixl%uK iïNdú;d kHdih   0.5 0.5  iïNdú;d ffoYslh (0.2 0.8) kï" mshjr follg miq iïNdú;d ffoYslh fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 83 - Mathematics I I: Part B B fldgi 1. (a) y = x − 2 + x − 4 yd y = 2 x − 3 ys m%i; a dr tlu rEm igykl w¢kak' ta khsk"a x − 2 + x − 4 > 2 x − 3 jk x ys w.hka fidhkak' (b) E = x 2 − 4x + 3 hehs .ksu;q fuys x ;d;a;ú a l fjhs' x2 − x − 2 (i) E wr®: oelafjk" (ii) E > 0 jk x ys w.hka fidhkak' 2. tla;rd lr®udka; Yd,djl A yd B jr®. foll ú≥,s whs;u ksmojkq ,efnhs' jr®. folu i|yd fudagrhla yd g%dkaiafmdaurhla hk w;HjYH fldgia folla Ndú; lrkq ,efí' A jr®.fha whs;u tl tlla i|yd fudagr 3 la yd g%dkaiafmdaurhla wjYH fjhs' B jr®.fha whs;u tl tlla i|yd fudagr 2 la yd g%dkaiafmdaur 3 la wjYH fjhs' uqo,a fjkals¯fï iSudjka fya;=fjka uilg imhk uqΩ fldgia .Kk fudagr 100 lg yd g%dkaif a mdaur 200 lg iSud flfrhs' udkj iïm;a ySk;dj ksid A jr®.fha udisl ksIamdokh" whs;u 50 lg iSud flfrhs' A jr®.fha whs;uhla úls”fuka remsh,a 3000 l ,dNhla lr®udka; Yd,dj Wmhk w;r th B jr®.fha whs;uhla i|yd remsh,a 2000 la fjhs' (i) lr®udka; Yd,dfõ udisl ,dNh Wm˙u lr.ekSfï wruqKska by; wjia:dj fr®Çh m%lu % Khla f,i iQ;% .; lrkak' (ii) m%ia;d˙l l%uh fhdod .ksñka" Wm˙u ,dNhla ,nd .ekSug uilg tla tla jr®.fhka ksmoúh hq;= whs;u .Kk fidhkak' fuu wjia:dfõ ° fuu ,dNh fidhkak' (iii) A jr®.fha ´kEu whs;uhlska ,efnk ,dNh remsh,a 2000 g wvq jQfha kï" túg m%Yia; úi∫u fidhkak' 3. X k.rfha yd Y k.rfha msysá fnda;,a ls¯fï hka;%d.dr folla fhdod f.k A, B yd C isis,a îu jr®. ;=kla iud.ula ksmojhs' †klg fnda;,a .Kk weiqfrka tla tla hka;d% .drfha Od˙;dj my; j.=fõ ° we;: X ys° we;s hka;d% .drfha ° Y ys° we;s hka;d% .drfha ° A jr®.h 3000 1000 B jr®.h 1000 1000 C jr®.h 2000 6000 X k.rfha yd Y k.rfha msysá hka;%d.dr fol l%shdlrùu i|yd úhou †klg ms t ) fidhd ta khsk"a T g >d;Sh jHdma;h s la ;sfnk nj fmkajkak' (iii) fm'j' 10.00 f;la lsisu md˙fNda.slfhla idmamqjg meñK fkdue;' fm'j' 10.00 yd fm'j' 11.00 w;r mk;aj Y%s;h f (t ) = e , t ≥ 0 iys; T iiïNdù 1000 úp,Hhla jk" ú≥,s nqnÆ q ;=kla ldurhl iúlr we;' (a) P[T ≤ t ] fidhd ta khsk"a P[T > t ] wd.Kkh lrkak' (b) ú≥,s nqnÆ q ;=ku tljr mdúÉÑ lrkafka hehs Wml,amkh lrñka (i) ú≥,s nqnÆ q ;=ku" (ii) ú≥,s nqnÆ q folla muKla" (iii) ú≥,s nqnÆ q tlla muKla meh 1300 lg miqj;a oe,aùfï iïNdú;dj fidhkak' ^oYuia:dk ;=klg ksjer†j exp(-1.3) = 0.273 nj Tng Wml,amkh l< yelsh'& meh 1300 lg miqj ldurh w∫reùfï iïNdú;dj wfmdaykh lrkak' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 90 - Mathematics I I: Part B 20. .Dy◊hla A yd B o;afnfy;a jr®. foflka tlla" tla tla udifha° ñ,hg .ekSfï mqreoaol ksr;j isà' tla udihl ° weh A jr®.h ñ,° .;af;ys kï" bkamiq udifha° B jr®.h ñ,° .ekSfï iïNdú;dj 0.1 la fõ' weh tla udihl° B jr®.h ñ,° .;af;a kï" bkamiq udifha° A jr®.h ñ,° .ekSfï iïNdú;dj 0.05 la fõ' n fjks udifha° weh ñ,° .kakd o;afnfy;a jr®.h Xn hehs .ksu'q (i) {Xn : n = 0, 1, 2, . . .} u.ska udr®fldaõ oduhla ksrEmKh lrk nj fmkajd tla mshjr ixl%uK iïNdú;d kHdih fidhkak' (ii) .Dy◊h ckjd˙ udifha° A jr®.h ñ,° .;af;ys kï" udr®;= udifha° o tu jr®.hu ñ,° .ekSfï iïNdú;dj fidhkak' (iii) ckjd˙ udifha° A jr®.h ñ,° .ekSug .Dy◊hg we;s iïNdú;dj 0.4 kï" tu jr®.hu uehs udifha° o ñ,hg .ekSfï iïNdú;dj fidhkak' (iv) uehs udifha° A jr®.h ñ,hg .;af;a hehs ° we;s úg" ckjd˙ udifha° tu jr®.h ñ,° f.k ;sîfï wiïNdjH iïNdú;dj fidhkak' (v) †.= ld,Skj jr®. fol w;=˙ka tla tla jr®.h fldmuK ld,dka;rhlg jrla weh ñ,° .kafka o@ 21. f,d˙ ˙h≥frla uykqjr" .d,a, iy ymq;f,a k.rj,g nvq fnod y˙hs' Tyq tla tla †kfha° tl k.rhlg hk kuq;a wkqhd; †kj,° tlu k.rhg hkq fkd,efí' fok ,o †kl° Tyq uykqjrg .sfha kï" thg miq †fkys .d,a,g fyda ymq;f,ag hEu iufia is≥fõ' fok ,o †kl° .d,a,g Tyq .sfha kï" bkamiq †kfha° uykqjrg hEfï NjH;dj ymq;f,ag hEu fuka fo.=Khla fõ' fok ,o †kl° Tyq ymq;f,ag .sfhys kï" bkamiq †kfha° .d,a,g hEfï NjH;dj uykqjrg hEu fuka ;=k. a K = hla fjhs' (i) fuu wjia:dj ioyd tla mshjr ixl%uK iïNdú;d kHdih ,shkak' (ii) lsishï i∫od †khl° Tyq uykqjrg .sfha kï" nodod †kfha° .d,a,g hEfï iïNdú;dj fidhkak' (iii) †.= ld, mrdihl°" uykq j r" .d,a , iy ymq ; f,a k.rj,g hEfï wkqmd;h 18 : 21 : 16 nj fmkajkak' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 91 - 08 - lDIs úoHdj m%Yak m;% jHqyh ˚ m;%h - ld,h ( meh 02hs' jrK 5 ne.ska jQ nyqjrK m%Yak 50ls' m%Yak ish,a,g u msk;ajh D - oDYH >k;ajh E - wyUq rΩ nj F - iújr;dj fuu ,CIK w;=frka m%d:ñl ìï ieliSfuka miqj fjkialï wfmaCId l< yels mdxY= ,CIK jkafka" ^1& A, B, C yd D h' ^2& A, C, D yd E h' ^3& B, C, D yd E h' ^4& B, D, E yd F h' ^5& C, D, E yd F h' 9' mfia fmdaIl iq,n;dj msk;ajh hs' ^2& mfia mj;sk f;;uk m%;sY;h" fCIa;% Od˙;dj yd uQ, uKav, Wi hs' ^3& mfia mj;sk f;;uk m%;sY;h" fCIa;% Od˙;dj yd iújr;djh hs' ^4& mfia jhkh" jHqyh yd oDYH >k;ajh hs' ^5& mfia jhkh" jHqyh yd iújr;djh hs' 15' tla;rd f.dúfhl= ;u tk udOHj, ksr®mdxY= j.dj msk ù we;' (B) wmr mshdm;a mg,uh hs' (C) mQr®K rEmdka;rKhla fmkajhs' (D) úo hqI Wrd fndk fu!L Wmdx. we;' 27' mhsfr;%ï ms%;dj ieuúg u wksÉPdkq. j md,kh fõ' 13' maf,dahu m˙jykh iïnkaOfhka wr®;dm,a Ydlj, wmdhkhla f,i l%shd ls¯ug fndfyda ≥rg bv we;af;a my; i|yka l=uk wjhjh o@ ^1& m˙K; m;%h ^2& jDoaO m;%h ^3& jr®Okh jk m;%h ^4& N+.; l| ^5& m%frdayKh jk wdlkaOh 14' maf,dahufhys øjH m˙jykfha° is≥jk wjia:d myla my; olajd we;' A - fmfkar k< ;=klñka jeä h' ^2& ;=Kav lmdg" tajdfha fmaYs ;ka;= u.ska jefia' ^3& ol=Kq lr®◊ldjg Tlaiscka rys; reêrh ,efnkqfha W;a;r iy wOr uyd Ysrdj,ska mu◊' ^4& yD;a r–cq u.ska lr®◊l-fldaIsl lmdg msáld fmaYsj,g iïnkaO lrhs' ^5& ls¯gl ixirKh ixia:dksl ixirKh iu. iïnkaO fõ' 17' fhda.Ü ksIamdokfha° my; i|yka Èqø„ùka w;=˙ka ljrla Ndú; lrkq ,efí o@ ^1& Lactobacillus bulgaricus ^2& Streptomyces griseus ^3& Saccharomyces cerevisiae ^4& Acetobacter aceti ^5& Bacillus subtilis 18' ridhksl iajhxfmdaIS nelaà˙hd Yla;sh iy ldnka ,nd .kafka wkqms%;dj jeä lrhs' ^2& fÄgh i%djh ùu W;af;ackh lrhs' ^4& reêr mSvkh jeä lrhs' 22' khsg%ckSh nysiai%djh mskdldr fmd† f,i ieliqKq f.da,dldr nelaà˙hd y∫kajkafka" ^1& iafg%mafgdfldl=i f,i h' ^2& iagemsf,dfldl=i f,i h' ^3& ämaf,dfldl=i f,i h' ^4& idiSkd f,i h' ^5& p;=Ialh f,i h' 25' iamr®Ydjr®;khg ksoiqk jkafka my; i|yka l=ula o@ ^1& wdf,dalh foig kefuk iQr®hldka; mqIamhla ^2& Sonneratia jdhqOr uq,aj, jr®Okh ^3& Mimosa m;%j, yelskùu we;sùu ^4& m%Ndixiaf,aYKh i|yd úfYaIKh jQ wjhj f,i m;% we;sùu ^5& ÈqøîcdKqq iq<Ûska jHdma; jk mrd. f,i m˙Kduhùu 34' b˙Û= m%fNaohl tla cdkhl m%uqL we,S,h u.ska îcj,g oï jr®Kh ,nd fok w;r tys oaú;aj ks,Sk iajrEmh u.ska wjr®K îc we;s lrhs' fjk;a cdkhla jr®Kl ixiaf,aIKh ksfYaOkh lrhs' cdk fol u flfrys úIuhq.aul jk b˙Û= Ydl folla uqyqï l< úg m%cks;fha jr®Kj;a îc iys; Ydl iy wjr®K îc iys; Ydl 3(13 wkqmd;fhka ìysfõ' fuu m%fõ◊ rgdj úia;r ls¯u i|yd jvd;a u iq≥iq jkafka my; i|yka tajd w;=˙ka ljrla o@ ^1& nyqwe,S,;djh ^2& wkqmQrl wNsnjkh ^3& ks,Sk wNsnjkh ^4& m%uqL wNsnjkh ^5& cdk m%;snoaOh w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 113 - ^1& ^2& ^3& ^4& ^5& 35' m%fõ◊ m%;sixfhdack" ixfiapkfha ° we;sfõ' W!kk úNdckfha ° we;sfõ' wkQkk úNdckfha ° we;s úh yelsh' jr®Kfoayj, iajdëk úhqla;sh m%;sM,hls' oaù.=Kl „ùka ;=< muKla we;s fõ' 36' mqoa.,hl= jr®KdkaO jQ kuq;a Tyqf.a mshd idudkH flfkla úh' tu mqoa.,hdf.a ifydao˙hf.a mqf;l= jr®KdkaO flfkl= ùug we;s iïNdú;dj fldmuK o@ Tyqf.a ifydao˙hf.a iajdñmqreIhd idudkH mqoa.,hl= hehs i,lkak' ^1& 1 ^2& 0'75 ^3& 0'5 ^4& 0'25 ^5& 0 37' my; i|yka ljr j.ka;sfhka OchOd¯ úfYaIhla fyd¢ka u meye†,s fõ o@ ^1& m%cdjl fjk;a úfYaI úYd, ixLHdjl meje;aug wjia:dj ik wmøjH tla/ia ùu 39' foaYiSud yryd wka;rdhld¯ wmøjH m%jdykh md,kh lrkafka my; ljrla o@ ^1& ndi,a iïuq;sh ^2& CITES ^3& fudkaá%h,a ikaOdkh ^4& udfmd,a iïuq;sh ^5& lsfhdaf;da ikaOdkh 40' t˙f;%duhsiska m%;s„jlh n,mdkafka" ^1& nelaà˙hdj, fm%daàk ixiaf,aIKhg h' ^3& nelaà˙hdj, ffi, mg,hg h' ^5& nelaà˙hdj, DNA m%;s.=kKhg h' ÷ ^2& nelaà˙hdj, ffi, ì;a;shg h' ^4& jhsri m%;sj,s; ùu flfrys h' wxl 41 isg 50 f;la m%Yakj, ° we;s m%;spdr w;=˙ka tlla fyda Bg jeä .Kkla fyda ksjer† h' ljr m%;spdrh$m%;spdr ksjer† o hkak mk jQ ffi, ì;a;s ia:q,fldaKdia:r (B) fldkaä%ka iqixys; wia:ß (C) fld,ecka ;ka;= w¯h, mglh (D) µhsì%fkdacka reêrh (E) wka;r®ia:dms; u~, iakdhq mglh w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHQyh yd uQ,dlD;s m%Yak - 114 - 42' ójk Ydlj,ska újD; îcl Ydl m˙Kdufha° we;s jQ mshjr f,i ie,lsh yelafla my; i|yka tajd w;=˙ka ljrla$ljr tajd o@ (A) mqx ckaudKqYdlh mrd.hlg iSudùu (B) cdhd ckaudKqYdlh uydîcdKqOdksh ;=< /£u (C) îcdKqYdlh oaù.DyS ùu (D) mqx ckaudKqYdlhg fmdaIKh ,nd .ekSug Wml%uhla f,i mrd. kk;ajhg l=ula is≥fõ o@ (B)(i) †,Srj, olakg ,efnk ,CIK lSmhla my; j.=fõ m x 2 − 1 wiudk;dj úi|kak'  p q  kHdih AA T = I imqrd,hs; fuys I hkq 2 jk .Kfha tall kHdih fõ' 3. (a) A =   r s (i) p = 0 kï" túg s = 0 yd q 2 = r 2 = 1, (ii) p ≠ 0 kï" túg ( s = p, r = −q ) fyda ( s = − p, r = q ) nj fmkajkak' 4   3  hehs .ksu'q (b) M =   − 2 − 3 λ 1 yd λ 2 hkq det (M − λ I ) = 0 ys úi≥ï fõ" fuys I hkq 2 jk .Kfha tall kHdih fõ' λ 1 yd λ 2 fidhkak' (M − λ i I )x i = O , i = 1, 2 jk whq˙ka ksYY a k + H xi ;Sr ffoYslhla fidhkak" fuys O hkq Y+kH ;Sr ffoYslh fjhs' P 2 × 2 = (x 1 x ) hehs .ksu'q λ P −1MP =  1  0 2 0   nj i;Hdmkh lrkak' λ 2  w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 138 - 1 x 4. (a) ksYp a dhlj, .=K fhdod .ksñka 1 x 2 1 x3 x2 x 4 ys idOl ish,a, u fidhkak' x6 1 − 2 2   (b) C =  1 − 1 2  hehs .ksu'q 0 1 1   C3 − C 2 − C = I nj fmkajkak; fuys I hkq 3 jk .Kfha tall kHdih fõ' ta khsk,a C ys m%;f s ,dauh fidhkak' my; oelafjk iólrK moaO;sh kHdi wdldrfhka ,shd olajkak: x − 2 y + 2z = 1 x − y + 2z = 0 y + z = −2 ta khsk,a iólrK moaO;sh úi|kak' 5. (a) ishÆ u n Ok ksÅ,uh w.hka i|yd" .Ks; wNHqyk uQ,Or®uh fhdod .ksñka" 33n − 26n − 1 hkak 676 ka fnfok nj idOkh lrkak' (b) 2 x 2 + 3x − 3 ys Nskk a Nd. fidhkak' ( x + 1)( x + 2) ta khska fyda fjk;a wdldrhlska fyda" 2 3 2  1  11  1  24  1  a f s ha n fjks moh jk u n hkak  +   +   + . . . fY%K 2.3  4  3.4  4  4.5  4  2 u n = n + (v n − v n−1 ) f,i ,súh yels jk m˙† v n fidhkak' 4 n Sn = 1 1 + 2n  1  − a f s ha uq,a mo n ys ftlHh fõ'   nj fmkajkak; fuys S n hkq fY%K 6 3(n + 2)  4  lim S n fidhkak' n →∞ 6. (a) ´kEu a yd b ;d;a;ú a l ixLHd folla i|yd a 2 + b 2 ≥ 2ab nj idOkh lrkak' ´kEu a, b yd c Ok ixLHd ;+kla i|yd a 3 + b 3 + c 3 ≥ 3abc nj wfmdaykh lrkak' ta khsk"a (a + b + c)(ab + bc + ca) ≥ 9abc nj idOkh lrkak' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 139 - (b) p ( x) ≡ x 4 + ax 3 + bx 2 − 2 x − 4 nyqmohg ( x − 1) yd ( x + 2) hk idOl ;sfnhs' (i) a = 3 yd b = 2 nj fmkajkak' (ii) p (x) ys idOl mQrK ® f,i fidhkak' (iii) p (x) Ok jk m˙† x ys w.hka fidhkak' 7. (a) 0, 1, 2, 3, 4 yd 5 hk ixLHdxl yfhka" jrlg fjkia ixLHdxl ´kEu .Kkla f.k ixLHd fldmuK .Kkla iE†h yels o@ (b) ‘ENGINEERING’ hk jpkfha wCIr ish,a, u f.k fjkia ms 0 i|yd y = x 2 (1 + x 2 ) x 3 (1 + x 3 kï" dy fidhkak' dx w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 141 - 13. (a) Nskk a Nd. fhdod .ksñka x 2 − 3x + 4 ∫ ( x − 1) 2 ( x 2 + 1) dx fidhkak' (b) x 2 + y 2 = 2ay hehs ° we;; fuys a hkak x yd y j,ska iajdh;a; fõ' dx fidhkak' y = tx wdfoaYh fhdod .ksñka ∫ y (c) x úIhfhka cos x ln tan π 2 ta khsk"a ∫ π 3 14. (a) t = tan x wjl,kh lrkak' 2 x  sin x ln tan dx w.hkak' 2  x wdfoaYh fhdod .ksñka" 2 dx ∫ 1 + sin x ta khska fyda fjk;a l%uhlska fyda ∫ fidhkak' 2 cos x + 3 sin x dx fidhkak' 1 + sin x (b) fldgia jYfhka wkql,kh fhdod .ksñka ∫ sin a (c) iq≥iq wdfoaYhla fhdod .ksñka" ∫ −1 x dx fidhkak' a f ( x)dx = 0 ∫ f (a − x)dx nj fmkajkak; fuys a hkq 0 Ok ksh;hls' 1 ta khsk"a ∫ x 2 (1 − x)dx w.hkak' 0 15. (a) 6x + 5 ∫ (3x + 1) 2 dx fidhkak' (b) I = ∫ cos(a ln x ) dx yd J = ∫ sin (a ln x )dx hehs .ksu;q fuys a hkq ksYY a k + H ;d;a;ú a l ixLHdjla fjhs' (i) x Okjk úg I − aJ = x cos(a ln x ) , (ii) x iDKjk úg I + aJ = x cos(a ln x ) . nj fmkajkak' x ys tla tla m%dka;rfha° I yd J w;r ;j;a iïnkaOhla ,nd.kak' ta khsk"a I yd J wkql, w.hkak' π 3 (c) 1 + t cos x = 0 wdfoaYh fhdod .ksñka tan x 3 ∫ 1 + cos xdx = ln 2 nj fmkajkak' 0 w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 142 - 16. (a) PQR ;% s f lda K hl PQ, QR yd RP mdo ms u ) g <Ûdfjk f;la .uka lrhs' mdme†lref.a iy fudagr® r:fha p,s; i|yd m%fõ.-ld, m%i; a dr tlu igykl w¢kak' u2 fudagr® r:h" mdme†lreg msgqmiska isák ld,h we;=<; Tjqka w;r Wm˙u ≥r nj 2a wfmdaykh lrkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 2. u km h −1 Wm˙u fõ.hlg <Ûdúh yels fudagr® fndaÜgqjlg v (< u 2 ) km h −1 ksh; fõ.fhka jhU †Ydjg hd;%d lrk kejla we,a,Sug wjYHj we;' wdrïNfha° kej" fudagr® fndaÜgqjg ol=fKka ia:dk.;j we;' iajlSh Wm˙u m%fõ.fhka fudagr® fndaÜgqj p,kh fõ kï" kej we,a,u S i|yd th p,kh úh hq;= †Ydj" m%fõ. ;%f s ldaKhla weiqfrka fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 145 - 3. p,kh jk wxY=jl r msysgqï ffoYslh t ld,fha ° r = (5 + 20t )i + (95 + 10t − t 2 ) j u.ska fokq ,efí· fuys i yd j g iqmr q e≥ f;areï we;' (i) wxY=fõ wdrïNl m%fõ.h fidhkak' (ii) t = T ld,fha°" p,s;fha wdrïNl †Ydjg ,ïn †Ydjla Tiafia wxY=j p,s;fjñka mejf;hs' T ys w.h o" t = T ys° wdrïNl msyà s fï isg wxY=jg ≥r o fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 4. >r®IK ix.=Klh µ jk rΩ ;sria ;,hla u; ialkaOh 2m jk l+[a[hlg p,kh ùug ksoyi we;' ;srig α fldaKhlska wdk; l+[a[fha iqug uqyqKf;ys jeä;u nEjqï fr®Ldjla †f.aa myQr®Kh 10P jk hq.u a hlg moaO;sh ;=,H jk nj fmkajd" hq.u a fha w; olajkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 151 - 15. iudk" taldldr AB i y B C nr o~q folla B ys ° iq u gj ikaê lr we;' moaO;sh A ,laIHfhka t,a,d we;s w;r AB iy BC o~q tlsfklg ,ïn jk m˙† o~qj, uOH ,laIH Æyq wú;kH ;ka;j = lska iïnkaO lr we;' AB oKav háw;a is r i iu. θ 1 fldaKhla idok m˙† moaO;sh iu;=,; s ;dfõ mj;S kï" tan θ = nj fmkajkak' 3 ;jo" B ys ° m%;l s h s% dj BC †Ydj Tiafia nj fmkajkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 16. C ys° W Ndrhla ork iqugj ikaê l< ieye,aÆ o~q y;rlska iukaú; rduq iels,a,la rEmfha oelafjhs' AB, BC iy AC o~q †.ska iudk fõ' D g isriaj myr®IK ix.=Klh 0.4 la fõ' ;sria ;,h fifuka we< lrk úg is,skavrh m%:ufhka ,siaihs o ke;skï fmrf%.dó ≥ï˙hla, A ≥ï˙h ia:dkhl isg tys B<Û kej;=u jk B ≥ï˙h ia:dkh lrd .uka lrhs' ≥ï˙h ia:dk fol w;r ≥r d km fjhs' ≥ï˙fha taldldr ;ajrKh yd ukaokh ms a) km ≥˙ka kej we;s úg" th w,a,d .ekSu i|yd fndaÜgqjla jrdfhka msg;afjhs' kejg ,Ûdùu i|yd fndaÜgqjg ;sìh hq;= wvq;u taldldr fõ.h au km h–1 nj idOkh lrkak' b fndaÜgqfjys .uka u. rEm igykl w|skk a ' au   fndaÜgqjg v km h–1  u > v > a ; ia:dk foll° kej  fõ.hlska hd yels kï" ksYÑ b   w,a,d .ekSug thg yels nj;a" tu ia:dk fol i|yd fndaÜgqjg .;jk ld," meh 2 b 2 v 2 − a 2u 2 u2 − v2 lska fjkia jk nj;a idOkh lrkak' (b) nr W jk fudagr® r:hlg H Wmrsu cjhla we;' ;srig α fldaKhlska wdk; nEjqula †f.a by 3 − 2 2 nj fmkajkak; fuys e hkq m%;Hd.;s ix.+Klh fjhs' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 161 - 6. ieye,aÆ m%;Hia: ;ka;=jl tla fl W1 ) jk AB yd BC taldldr o~q folla B ys° ksoyia f,i tlg ikaê lr we;' A yd C rΩ ;sria fïihla u; mj;sk fia moaO;sh isria ;,hl ;nd we;' s ;dj mej;sh yels nj fmkajkak; (W1 + W2 ) tan θ ≤ (3W1 + W2 ) µ u kï muKla iu;=,; fuys µ hkq fïih yd o~q w;r >r®IK ix.+Klh o" θ hkq o~q tl tlla isri iu. idok fldaKh o fõ' (b) ABC iqΩflda” ;%sfldaKhl msk taldldr iDcq jD;a;dldr fla;j = l .=re;aj flakøa fha msyà s u fidhkak' >k taldldr iDcq jD;a;dldr fla;=jl wdOdrlfha wrh yd Wi msk wr®Of.da,hl .=re;aj flakøa h ksrK ® h lrkak' wrh 2a jk taldldr >k wr®Of.da,hlska wrh a jk wr®Of.da,dldr fmfoila wr®Of.da, foflys flakaø iumd; jk m˙† bj;a ls¯fuka jia;=jla idod we;' jia;=fõ .=re;aj flakøa h ksrK ® h lrkak' jl% mDIaGh iqug isria ì;a;shla yd rΩ ;sria ;,hla iu. iamr®Y jk m˙† jia;=j ;nd we;' jia;=fõ jl% mDIaGh yd rΩ ;sria ;,h w;r >r®IK ix.=Klh µ fõ' jia;=fõ ;, mDIaGfha wdk;sh l=ula jqj;a" jia;j = iu;=,; s ;dfõ mj;S kï 112 µ ≥ 45 nj fmkajkak' 16. †. 4a yd nr 2w jk taldldr bksu.l my< flr®IK ix.=Klh µ fjhs' 7 (a) µ ≥ tan θ fjf;d;a nr 6w jk ñksil=g wdrCIs;j bksuf.ys uq≥kg ke.sh yels nj 8 fmkajkak' 3 π yd µ < hehs .ksu'q 8 6 (i) ñksidg wdrCIs;j bksuf.ys uq≥kg ke.Su i|yd bksu.g fh°ug wjYH wju n, hq.u a h 8aw nj fmkajkak' (ii) w Ndrhla Wiq,df.k Tyqg bksu. †f.a ke.sh yels Wm˙u ≥r fidhkak' (b) θ = w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 165 - 17. (a) ieye,aÆ o~qq y;rla tajdfha flQr®Kh fidhkak' ta khsk"a n, hq.u a hla fhdokafka ke;akï ;eáfha iu;=,; s msyà s u fidhkak' 18. (a) ta l dldr jD;a ; dldr wdia ; rhls k a " iup;= r i% d ldr is ≥ rla lmd bj;a l r we;' iup;=ri%dldr is≥frys tla úlr®Khla wdia;rfha wrhla fjhs' is≥r iys; wdia;rfha a .=re;aj flakaøh" wdia;rfha flakaøfha isg ≥rlska msyg s k nj fmkajkak ; fuys 4π − 2 a hkq wdia;rfha wrh fjhs' (b) †. 4a jk AB ieye,aÆ oKavla A ys° újr®;kh lr we;s w;r B g w Ndrhla iïnkaO lr we;' C yd D ,CIHj,° iqug uq≥ folla iú lr we;; fuys C ,CIHh A g isriaj by 0) yd b hkq ksh; fõ' a ∫ φ( x)dx = 0 ab nj fmkajkak' 2 ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 3a yd r = 4a cos θ u.ska ms< f s j 0 yd 0 ≤ θ ≤ fõ. 2 3a ≤ 2r ≤ 8a cos θ u.ska fokq ,nk fmfoi rEm igyfkys w∫re lrkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 10. O%ejl LKavdxl weiqfrka r = ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ** w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 174 - Higher Mathematics I: Part B- 30 12 2010 B fldgi 11. (a) tla;rd mdi,l 12 jk fY%aKsfha mka;sj, isiqka 120 fokl= isák w;r thska 35 fofkla .eyekq c 2 o kï" a cos θ + b sin θ = c iólrKh ; Dma; lrk 0 iy 2π w;r α yd β m%Nk s k a w.h folla mj;sk nj fmkajkak' α − β cos 2   2 2 c  nj idOkh lrkak' = 2  a + b2 (b) f (θ ) = cos 6 θ + sin 6 θ hehs .ksu;q fuys θ ;d;a;ú a l fõ' A + B cos kθ wdldrfhka f (θ ) m%ldY lrkak; fuys A, B yd k ksh; fõ' ta khsk"a 4(cos 6 θ + sin 6 θ ) − 2 sin 4θ − 5 = 0 iólrKh úi|kak' (c) tan −1 x + tan −1 2 x = π iólrKh úi|kak' 4 *** w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 176 - Higher Mathematics II: Part A 11 - Wiia .Ks;h II m;%h ie,lsh hq;h = s( * * A fldgfia ishÆ u m%Yk a j,g ms<; s r = e imhkak' B fldgfia m%Yk a mylg muKla ms<; s r = e imhkak' A fldgi 1. OAB ;s%fldaKfhys OA iy OB mdo u.ska msQr®Kh G jk n, hq.auhlg ;=,H fõ kï R iy G fidhkak' R.G .Kkh lr" moaO;sh ;ks n,hlg W!kkh l< yels oehs ksrK ® h lrkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 177 - Higher Mathematics II: Part A 3. me;a;l †. a jk taldldr iup;=ri% ;yvqjla" øjhl iïmQr®Kfhka .s,ajd we;af;a tys me;s folla ;sria jk m˙† yd tys ;,h isri iu. θ fldaKhla idok m˙† fõ' ;yvqfõ flakaøh ksoyia øj mDIaGfha isg H .eUqrlska we;' ;yvqj u; l%shdlrk uqΩ øj f;rmqu fidhkak' mSvk flakøa fha msyg s u q ksrK ® h lrkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 4. a iy b hkq ksh; ffoYsl hehs o" r(t) hkq" ld,h t jk úg" O wp, uQ, ,CIHhla wkqnoaOfhka P ,CIHhl msyg s ï q ffoYslh hehs o .ksu'q (i) a × b ys †Ydj msklu we;' A yd B ys >k;aj ms ρ1 ) fjhs' R1 yd R2 hkq ms< f s jQrK ® hehs .ksu'q 2 weiqfrka 2 yd 2 fidhkak' R1 ρ1 I1 I1 > I 2 nj wfmdaykh lrkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 6. ia l ka O h M jk fudagr® r:hla" tys tka‚u Wm˙u cjfhka l%shd lrñka" iu;,d iDcq udr®.hla Tiafia u i;; m%fõ.hlska .uka lrhs' ld,h t = 0 úg" tka‚u l%shdúrys; fldg tu udr®.h Tiafiau .uka ls¯ug i,iajkq ,enqfõ kï" t ld,hl° tys m% f õ.h v, u v= , (t ≥ 0) u.ska fokq ,nhs'; fuys α hkq ksh;hls' 1+α t M, u iy α weiqfrka" t = 0 ° cjh fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 179 - Higher Mathematics II: Part A 7. i;sfha †kl fm' j' 9.00 yd fm' j' 10.00 w;r;=r" idudkHfhka ≥rl:k mKsúv 6 la wf<ú lk;aj Ys; % h we;' 3 (i) k = nj fmkajkak' 4 (ii) P( X ≤ 1) fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 180 - Higher Mathematics II: Part A 9. X ~ U [2, 4] hehs .ksu'q Var( X ) = 1 nj fmkajkak' 3 ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 10. X ~ N (10, 64) hehss .ksu'q P( X < a ) = 0.95 jk m˙† a ys w.h fidhkak' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ** w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 181 - Higher Mathematics II: Part B B fldgi 11. n, moaO;shla" O ,CIHfha° R ;ks n,hlg iy >Qr®Kh G jk n, hq.auhlg ;=,H fõ' moaO;sh O′ ,CIHfha ° R ′ ;ks n,hlg iy > r Q K ® h G ′ jk hq.u a hlg ;=,H fõ kï R ′ iy G ′ i|yd m%ldYk jHq; q m a kak lrkak' moaO;sh ;ks n,hlg W!kkh ùu i|yd wksjdr®h wjYH;dj R . G = 0 nj fmkajkak' msyg s ï q ffoYsl ck, ai yd bj iys; ,CIHj,° msQrK ® h fidhkak' (i) moaO;sh ;ks n,hlg W!Kkh l< yels o@ Tfí ms<; s r = ikd: lrkak' (ii) moaO;sh lsishï ,CIHhl° R ′ kï ; ks n,hlg yd >QrK ® h λR ′ jQ n, hq.u a hlg 2 2 2 ;=,H fõ kï λ ( L + M + N ) = aMN + bNL + cLM nj fmkajkak' 12. wrh a j k jD;a ; dldr wdia ; rhla tys ;,h i s r i i u . θ fldaKhla idok m˙† iïmQr®Kfhka ;r,hl .s,ajd we;' ;r,fha ksoyia mDIaGfha isg H .eUqrlska wdia;rfha flakøa h msyg s hs kï wdia;rh u; l%h s d lrkq ,nk uqΩ ;r, f;rmqu fidhkak' (i) ;, mDIaGh isri iu. θ fldaKhla idok m˙† yd ;,mDIaGhg myk wr®Of.da,hla øjhl iïmQr®Kfhka .s,ajd we;' ;, mDIaGfha O flakaøh ksoyia mDIaGfha isg H .eUqrlska msysgk úg jl% mDIaGh u; iïm%hl q ; a øj f;rmqfuys ;srig wdk;sh ksrK ® h lrkak' (ii) H wp,j θ úp,kh fjoa° jl% mDIaGh u; iïm%hl q ; a øj f;rmqfuys l%h s d fr®Ldj O Tiafia hk úg" θ ksrK ® h lrkak' 13. wp, isria nghla ;=< jQ i;; jdhq Odrdjla isriaj myQr®Kh" uq≥fõ ;,hg ,ïnj tys flakøa h Tiafia hk wCIh jgd fidhkak' uq≥fõ ;,hg ,ïnj m˙êh u; msysá ,CIHhla Tiafia hk wCIhla jgd uq≥fõ wjia:ß;s >QrK ® h wfmdaykh lrkak' iajlSh ;,h isria jk m˙†" ia l ka O h m yd wrh a jk taldldr jD;a;dldr uq≥jla ,siaiSulska f;drj rΩ ;sria ;,hla u; fmrfk;aj Y%; s h fidhd E ( X ) = nj fmkajkak' 3 (iii) iiïNdùj f;dard.kq ,nk .=jka hdkhla meh 2 l yd meh 3 l w;r ld,hla m%udo ùfï iïNdú;dj wd.Kkh lrkak' tjeks .=jka hdkd 3 l iiïNdù kshe†hla .kq ,efí' tu hdkd 3 ka hg;a ms˙fihska tla hdkhlaj;a meh 2 l yd 3 l w;r ld,hla m%udo ùfï iïNdú;dj fidhkak' *** w'fmd'i'^Wiia fm<& úNd.h - 2011 iy bkamiqj meje;afjk úNd. i|yd m%Yak m;% jHqyh yd uQ,dlD;s m%Yak 1 - 183 - - 184 - - 185 - - 186 - - 187 - - 188 - - 189 - - 190 - - 191 - - 192 - - 193 - - 194 - - 195 - - 196 - - 197 - - 198 -